-
1 obitus
obitus, ūs, m. (obeo), I) (nach obeo no. I, B) der Untergang, a) eig., der Sterne, der Sonne, des Mondes, ortus aut obitus lunae, Cic.: Plur., signorum ortus et obitus, Cic. u. Apul.: stellarum ortus atque obitus, Catull. – b) bildl., der Untergang, die Vernichtung, Caes., Cic. u.a.: obitus occasusque noster, polit. Untergang, Verschwinden (ins Exil), Cic. – prägn., das Hinscheiden, der (natürliche) Tod, Tulliae filiae, Cic.: immaturus, Suet.: post obitum vel potius excessum Romuli, Cic.: dici beatus ante obitum nemo debet, Ov.: Plur., educationes atque obitus singulorum, Apul.: dare obitus, Val. Flacc. – II) (v. obeo no. II) das Herangehen zu usw., A) im allg.: quis est qui interrumpit sermonem obitu suo, durch sein plötzliches Erscheinen, Turpil. com. 67. – bildl., die Verrichtung, Unternehmung, fugae, Tert. de fuga in pers. 1. – B) insbes., der Besuch, Ter. Hec. 859: civitatum multarum, Besuch, Bereisen, Apul. met. 9, 13. – / Genet. obiti, Apul. de Plat. 2, 22.
-
2 obitus
obitus, ūs, m. (obeo), I) (nach obeo no. I, B) der Untergang, a) eig., der Sterne, der Sonne, des Mondes, ortus aut obitus lunae, Cic.: Plur., signorum ortus et obitus, Cic. u. Apul.: stellarum ortus atque obitus, Catull. – b) bildl., der Untergang, die Vernichtung, Caes., Cic. u.a.: obitus occasusque noster, polit. Untergang, Verschwinden (ins Exil), Cic. – prägn., das Hinscheiden, der (natürliche) Tod, Tulliae filiae, Cic.: immaturus, Suet.: post obitum vel potius excessum Romuli, Cic.: dici beatus ante obitum nemo debet, Ov.: Plur., educationes atque obitus singulorum, Apul.: dare obitus, Val. Flacc. – II) (v. obeo no. II) das Herangehen zu usw., A) im allg.: quis est qui interrumpit sermonem obitu suo, durch sein plötzliches Erscheinen, Turpil. com. 67. – bildl., die Verrichtung, Unternehmung, fugae, Tert. de fuga in pers. 1. – B) insbes., der Besuch, Ter. Hec. 859: civitatum multarum, Besuch, Bereisen, Apul. met. 9, 13. – ⇒ Genet. obiti, Apul. de Plat. 2, 22. -
3 obitus
1.ŏbĭtus, a, um, Part., from obeo.2. I.A going [p. 1235] to, approaching; an approach, a visit (perhaps only ante- and post-class.; syn. adventus): obitu dicebant pro aditu, Paul. ex Fest. p. 188 Müll.: ecquis est qui interrumpit sermonem meum obitu suo? Turp. ap. Non. 357, 21 sq.: ut voluptati obitus, sermo, adventus suus quocumque adveneris, Semper siet, * Ter. Hec. 5, 4, 19 (obitus occursus: ob enim significat contra;II.ergo obitus aditus): civitatum multarum,
App. M. 9, 13.—A going down, setting (the class. signif. of the word; syn. occasus).A.Of the heavenly bodies:B.solis et lunae reliquorumque siderum ortus, obitus motusque,
Cic. Div. 1, 56, 128; id. de Or. 1, 42, 187:lunae,
id. N. D. 2, 7, 19; Lucr. 4, 393:stellarum ortus atque obitus,
Cat. 66, 2:signorum obitus et ortus,
Verg. G. 1, 257. —Pregn., downfall, ruin, destruction, death, etc. (syn. interitus):III.post obitum vel potius excessum Romuli,
Cic. Rep. 2, 30, 52; cf.of the same: post optimi regis obitum,
id. ib. 1, 41, 64: posteaquam mihi renuntiatum est de obitu Tulliae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:obitus consulum,
id. Brut. 11, 10, 2:post eorum obitum,
Caes. B. G. 2, 29 fin.:immaturus,
Suet. Calig. 8:longum miserata dolorem Difficilesque obitus,
her painful death, Verg. A. 4, 694:ducum,
id. ib. 12, 501: post obitum occasumque nostrum, since my ruin (i. e. exile), Cic. Pis. 15, 34:omnium interitus atque obitus,
id. Div. 2, 16, 37 (al. leg. ortus):dici beatus ante obitum nemo debet,
Ov. M. 3, 137.—(Acc. to obeo, II. B. 4.) An entering upon, undertaking a thing (post-class.): fugae, Tert. Fug. ap. Persec. 1. -
4 ortus
1. ortus, ūs, m. (orior), I) der Aufgang (Ggstz. occasus, obitus), 1) eig.: ortus primi solis, Verg.: ortus quartus lunae, der vierte Tag nach dem Neumonde, Verg.: ortus brumalis, die Winter-Morgenseite, Apul. – oft Plur., solis et lunae reliquorumque siderum ortus, Cic.: ortus et obitus signorum, Cic.: stellarum ortus atque obitus, Catull.: ortus occasusque siderum, Cic. – u. das Sich- Erheben des Windes, Favonii, Plin. 17, 57. – 2) meton.: ortus solis, Sonnenaufgang = Morgengegend, Orient, Cic. u. Liv.: ab ortu ad occasum commeans, Cic. – II) übtr., die Entstehung, a) leb. Wesen, die Entstehung, Geburt, deorum (Ggstz. interitus), Cic.: puerorum, Cic.: primus animantium, Cic.: primo ortu, gleich nach der Geburt: Cic.: Cato ortu Tusculanus, Cic.: ortum ducere ab Elide, abstammen von E., Ov. – b) das Wachsen, Hervorwachsen der Feldfrüchte usw., Lucr. 5, 211. – c) die Quelle, Avien. or. marit. 61. – d) abstr. Ggstde., die Entstehung, der Ursprung, tribuniciae potestatis, Cic.: iuris ortum a fonte repetere, Cic.————————2. ortus, ī, m., in Handschrn. und nach den Gramm. st. hortus, s. Haupt opusc. 1, 58. -
5 ortus [1]
1. ortus, ūs, m. (orior), I) der Aufgang (Ggstz. occasus, obitus), 1) eig.: ortus primi solis, Verg.: ortus quartus lunae, der vierte Tag nach dem Neumonde, Verg.: ortus brumalis, die Winter-Morgenseite, Apul. – oft Plur., solis et lunae reliquorumque siderum ortus, Cic.: ortus et obitus signorum, Cic.: stellarum ortus atque obitus, Catull.: ortus occasusque siderum, Cic. – u. das Sich- Erheben des Windes, Favonii, Plin. 17, 57. – 2) meton.: ortus solis, Sonnenaufgang = Morgengegend, Orient, Cic. u. Liv.: ab ortu ad occasum commeans, Cic. – II) übtr., die Entstehung, a) leb. Wesen, die Entstehung, Geburt, deorum (Ggstz. interitus), Cic.: puerorum, Cic.: primus animantium, Cic.: primo ortu, gleich nach der Geburt: Cic.: Cato ortu Tusculanus, Cic.: ortum ducere ab Elide, abstammen von E., Ov. – b) das Wachsen, Hervorwachsen der Feldfrüchte usw., Lucr. 5, 211. – c) die Quelle, Avien. or. marit. 61. – d) abstr. Ggstde., die Entstehung, der Ursprung, tribuniciae potestatis, Cic.: iuris ortum a fonte repetere, Cic.
-
6 ortus
1.ortus, a, um, Part. and P. a., from orior, q. v. fin. B.2.ortus, ūs, m. [orior].I.A rising of the heavenly bodies (opp. occasus; class.): solis et lunae reliquorumque siderum ortus, obitus motusque cognoscere, Cic. Div. 1, 56, 128:II.primi sub lumina solis et ortus,
Verg. A. 6, 255:(sol) ab ortu ad occasum commeans,
from east to west, Cic. N. D. 2, 19, 49: solis, sunrise, i. e. the orient, the east, id. Cat. 3, 8:tum bis ad occasum, bis se convertit ad ortus,
Ov. M. 14, 386:nitido ab ortu,
id. ib. 2, 112:signorum,
Verg. E. 9, 46:ortus lucis,
Vulg. Sap. 16, 28.—A rise, beginning, origin (cf. origo):tribuniciae potestatis,
Cic. Leg. 3, 8, 19:juris,
id. ib. 1, 6, 20:Favonii,
Plin. 17, 9, 8, § 57:materno ortu,
Ov. M. 13, 148:ab Elide ducimus ortum,
we are sprung, derive our origin, id. ib. 5, 494:ortus nascentium,
the birth, Cic. Div. 2, 43, 91; id. Tusc. 1, 38, 91:Cato ortu Tusculanus,
by birth, id. Leg. 2, 2, 5.—Of a river, the source:donec venias ad fluminis ortus,
Ov. M. 11, 139.—Of plants, the springing up, growth, Lucr. 5, 211. -
7 signum
signum, i, n. [perh. Sanscr. sag-, to cling to, adhere; cf. sigilla].I.In gen., a mark, token, sign, indication (very frequent in all styles and periods; cf.II.insigne): meo patri torulus inerit aureus Sub petaso: id signum Amphitruoni non erit,
Plaut. Am. prol. 145 sq.:ut eam (nutricem) adducam et signa ostendam haec, i. e. crepundia,
Ter. Eun. 4, 7, 38; 5, 3, 5:ut fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant, etc.,
Cic. Fin. 5, 25, 74; so (with notae) id. de Or. 2, 41, 174; id. Lael. 17, 62; cf.:omne probabile aut signum est aut credibile... Signum est, quod sub sensum aliquem cadit et quiddam significat, quod ex ipso profectum videtur, etc.,
id. Inv. 1, 30, 47 sq.:aut pecori signum aut numeros inpressit acervis,
Verg. G. 1, 263; cf.:servitii signum cervice gerens,
Ov. M. 3, 16:jaculo mihi vulnera fecit.—Signa vides: apparet adhuc vetus ecce cicatrix,
Ov. M. 12, 444:metam Constituit signum nautis pater, unde reverti Scirent, etc.,
Verg. A. 5, 130:scutum signi gratia positum,
Quint. 6, 3, 38:signa pedum,
tracks, prints, Ov. M. 4, 543;and simply signa,
Verg. A. 8, 212 al.:oculis mihi signum dedit, Ne se appellarem,
Plaut. Mil. 2, 1, 45:dare,
Ter. Eun. 4, 7, 11:dicere deos gallis signum dedisse cantandi,
Cic. Div. 2, 26, 57 al.:signa esse ad salutem,
Ter. And. 3, 2, 2:animi pudentis signum,
id. Heaut. 1, 1, 68:color pudoris signum,
id. And. 5, 3, 7:signa doloris ostendere,
Cic. de Or. 2, 45, 190:mortis dare,
Lucr. 6, 1182:timoris mittere,
to exhibit, display, Caes. B. C. 1, 71 et saep.—With obj.-clause:magnum hoc quoque signum est, dominam esse extra noxiam,
Ter. Heaut. 2, 3, 57; Nep. Att. 17, 2.—In predic. gen. with neutr. pron.: hoc est signi;ubi primum poterit, se illinc subducet,
Ter. Eun. 4, 1, 14:id erit signi me invitum facere, quod, etc.,
Cic. Rosc. Am. 30, 83; Auct. Her. 4, 5, 8; Cato, R. R. 38, 4; 88, 2:nil tamen est signi,
Lucr. 5, 918; cf.:quid signi?
Cic. Cael. 16, 38, 2.— Hence, a surname, epithet (rare):huic signum exercitus apposuit,
Vop. Am. 6; cf. Capitol. Gord. 4.—In partic.A.In milit. lang.1.The distinctive sign of a division of an army.a.A military standard, ensign, banner (including the aquila):(β).signifero interfecto, signo amisso,
Caes. B. G. 2, 25:ut neque signiferi viam, nec signa milites cernerent,
Liv. 33, 7:Hasdrubal ut procul signa legionum fulgentia vidit,
id. 28, 14; 22, 21; Col. 9, 9, 4:inter signa militaria,
Hor. Epod. 9, 15:cum unius signi militibus pergit ire,
Liv. 33, 1:signa militaria ex proelio relata,
Caes. B. C. 3, 99; so,militaria,
id. B. G. 7, 2; Plin. 33, 33, 19, § 58.—Hence the expressions: signa sequi,
to follow the standards, to march in military order, Sall. J. 80, 2; Liv. 24, 48, 11:signa subsequi,
to keep in order of battle, Caes. B. G. 4, 26:signa observare,
Sall. J. 51, 1:signa servare,
Liv. 8, 34, 10; Veg. Mil. 1, 9:ab signis discedere,
to desert the standards, leave the ranks, Caes. B. G. 5, 16; 5, 33 fin.; id. B. C. 1, 44; Liv. 25, 20 al.; cf.:ab ordinibus signisque discedere,
Front. Strat. 1, 5, 3:signa relinquere,
to desert, Sall. C. 9, 4; Liv. 5, 6 al.:signa deserere,
Liv. 8, 34, 9: signa ferre, i. e. to break up the camp, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40; Liv. 2, 49, 3; 10, 5 al.;for which: movere signa,
id. 1, 14, 9; 27, 2, 12; Verg. G. 3, 236; and:tollere,
Vell. 2, 61, 2; Auct. B. Alex. 57, 1;but: ferte signa in hostem,
attack, Liv. 9, 23, 13:signa constituere,
to halt, Caes. B. G. 7, 47; cf.:infestis contra hostes signis constiterunt,
id. ib. 7, 51:signa proferre,
to advance, Liv. 4, 32, 10: signa convertere, to wheel, turn, or face about, Caes. B. G. 1, 25 fin.; 2, 26: Liv. 8, 11; 2, 14; 4, 29; for which, [p. 1698] vertere signa, id. 9, 35:signa inferre (in aliquem),
to advance to the attack, make an assault, Caes. B. G. 1, 25 fin.; 2, 26; 7, 67; id. B. C. 2, 42; Cic. Phil. 5, 8, 23; Sall. J. 56, 5; Liv. 2, 53; 9, 27; 44, 12 al; cf.:signa conferre cum aliquo,
to engage with, engage in close fight, Cic. Att. 7, 5, 5; id. Pis. 21, 49;and cf.: collatis signis pugnare, superare aliquem, etc.,
Plaut. Cas. 2, 5, 44; Liv. 1, 33; 2, 50; Cic. Imp. Pomp. 23, 66; but conferre signa also means simply to bring the standards together (to one place), Caes. B. G. 7, 2; 2, 25; Liv. 37, 21:signa in laevum cornu confert,
concentrates his troops, id. 7, 15, 4:signa transferre,
to desert, Caes. B. C. 1, 24: signa convellere, to take up the standards, which had been fixed in the ground, Liv. 3, 7, 3; 3, 54, 10; 5, 37, 4; so,vellere signa,
id. 3, 50, 11; Verg. G. 4, 108:revellere signa,
Luc. 7, 77; cf.:signa figere,
to encamp, Amm. 27, 10, 9:defigere signa,
Sil. 8, 625:sub signis ducere legiones, ire, esse, etc.,
together, in order, in rank and file, Plaut. Ps. 2, 4, 71 (with ordine); Cic. Att. 16, 8, 2; Liv. 3, 51; Tac. H. 2, 14:signa hostium turbare,
to throw into disorder, Liv. 9, 73:ante signa,
before the army, id. 5, 18; 6, 7; 7, 16:post signa,
id. 2, 49.—Transf., in gen.:b.infestis prope signis inferuntur Galli in Fonteium,
Cic. Font. 20, 44 (16, 34).—Esp., the standard or ensign of single cohorts and maniples (opp. aquila, the standard of the entire legion):(β).cum fasces, cum tubas, cum signa militaria, cum aquilam illam argenteam... scirem esse praemissam,
Cic. Cat. 2, 6, 13; Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 5; Suet. Calig. 14 fin. Oud.; Tac. A. 1, 18; id. H. 2, 29 fin.; Plin. 13, 3, 4, § 23; Luc. 1, 6; 1, 224 al. (cf. aquila, 2.):manipulos exercitus minimas manus quae unum sequuntur signum,
Varr. L. L. 5, § 88 Müll.—Meton., a cohort, a maniple:2.octo cohortes in fronte constituit, reliquarum signa in subsidio artius collocat,
Sall. C. 59, 2; Liv. 8, 9; 25, 23 fin.; 33, 1; 27, 14; 28, 14; Auct. B. Hisp. 18, 3.—A sign, signal; a watchword, password, given by a wind-instrument, by the tessera, or otherwise:B.signum tubā dare,
Caes. B. G. 2, 20; 7, 81:proelii committendi dare,
id. ib. 2, 21:recipiendi dare,
id. ib. 7, 52:receptui dare,
Liv. 4, 31; 26, 45; 3, 22; cf. Cic. Rep. 1, 2, 3:signum dare ut, etc.,
Liv. 2, 20; 4, 39:proelii exposcere,
Caes. B. G. 7, 19:concinere,
id. B. C. 3, 92 fin.; Liv. 30, 5; cf. Tac. A. 1, 68:canere,
Sall. C. 59, 1; id. J. 99, 1; Liv. 1, 1; 4, 31; 27, 47; Cic. Rep. 1, 3, 3 al. (v. cano).—For the chariot race:signum mittendis quadrigis dare,
Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107: signo Felicitatis dato, the word, watchword, Felicitas, Auct. B. Afr. 83:signum petere,
Suet. Calig. 56; id. Claud. 42; id. Ner. 9; cf.:it bello tessera signum,
Verg. A. 7, 637.— Transf.:tu illam (virtutem) jubes signum petere,
i. e. to be in subjection, Sen. Ben. 4, 2, 2.—A sign or token of any thing to come; a prognostic, symptom (cf.:C.portentum, indicium): ipse et equus ejus repente concidit: nec eam rem habuit religioni, objecto signo, ut peritis videbatur, ne committeret proelium,
Cic. Div. 1, 35, 77:medici signa quaedam habent ex venis et ex spiritu aegroti,
id. ib. 2, 70, 145; cf. Verg. G. 3, 440; 3, 503; 4, 253; Cels. 2, 3:prospera signa dare,
Ov. H. 18 (19), 152.—An image, as a work of art; a figure, statue, picture, etc. (syn.: effigies, imago, simulacrum);D.inerant (classi) signa expressa, Titani quomodo, etc.,
Naev. 2, 13: statuas deorum, exempla earum facierum, s gna domi pro supellectile statuere, Cato ap. Prisc. p. 782 P.:signum pictum in pariete,
Plaut. Merc. 2, 2, 44:signum in fano,
id. Rud. 2, 7, 2:aëna signa,
Lucr. 1, 318:ante signum Jovis Statoris concidit,
Cic. Div. 1, 35, 77:signum aeneum, marmoreum, eburneum,
id. Verr. 2, 4, 1, § 1; cf. id. Off. 1, 41, 147; Hor. Ep. 2, 1, 248:cratera impressum signis,
Verg. A. 5, 536; 5, 267; 9, 263:(vestis) auro signisque ingentibus apta,
Lucr. 5, 1428:ex ornatis aedibus per aulaea et signa,
Sall. H. 2, 23, 2 Dietsch:pallam signis auroque rigentem,
Verg. A. 1, 648:e Pario formatum marmore signum,
Ov. M. 3, 419; cf. id. ib. 5, 183;12, 398: statuas, signa, picturas commendet,
Plin. Ep. 1, 20, 5.—An image or device on a seal-ring; a seal, signet: ostendi tabellas Lentulo, et quaesivi, cognosceretne signum. Annuit. Est vero, inquam, notum signum, imago avi tui, etc., Cic. Cat. 3, 5, 10:E.(patera) in cistulā obsignata signo est,
Plaut. Am. 1, 1, 265; cf. Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:tabulae maximae signis hominum nobilium consignantur,
id. Quint. 6, 25:imprimat his signa tabellis,
Hor. S. 2, 6, 38:litterae integris signis praetoribus traduntur,
Cic. Cat. 3, 3, 6; Sall. C. 47, 3:signo laeso non insanire lagenae,
Hor. Ep. 2, 2, 134:volumen sub signo habere,
to have under seal, Cic. Att. 9, 10, 4; cf.:sub signo claustrisque rei publicae positum vectigal,
id. Agr. 1, 7, 21:nec pacta conventaque inpressis signis custodirentur,
Sen. Ben. 3, 15, 1:cum sol duodena peregit signa,
Ov. M. 13, 618.—A sign in the heavens, a constellation (cf. sidus):F.caeli subter labentia signa,
Lucr. 1, 2:loca caelio Omnia, dispositis signis ornata,
id. 5, 695:signorum ortus et obitus,
Cic. Inv. 1, 34, 59:signis omnibus ad idem principium stellisque revocatis,
id. Rep. 6, 22, 24:in signo leonis,
id. Div. 1, 53, 121:signorum obitus speculari et ortus,
Verg. G. 1, 257; id. A. 7, 138:signum pluviale Capellae,
Ov. F. 5, 113:ponemusque suos ad vaga signa dies,
id. ib. 1, 310:nox caelo diffundere signa parabat,
Hor. S. 1, 5, 10; cf. id. C. 2, 8, 11.—Miraculous works (eccl. Lat.), Vulg. Dan. 3, 99; id. Matt. 24, 24; id. Joan. 2, 11 et saep. -
8 signum
sīgnum, ī n.1)а) знак, отметка, клеймо (s. imprimĕre pecori V); признак (dolōris C; timōris Cs)s. pedis O — след ногиs. dare (mittĕre) alicui rei C, Cs etc. — обнаруживать признак чего-лб) симптом или предвестник ( morborum V)2) воен. сигнал, приказ, команда (s. proelii committendi dare Cs); pl. сигнальные трубы, рожки (signa canunt или concĭnunt Cs, L etc.)s. dare receptui C, L или recipiendi Cs — дать сигнал к отступлениюsigna movēre L (tollĕre bAl, convellere L, ferre Cs) — двинуться, отправиться, выступить в походsigna inferre alicui или in (adversus, contra) aliquem Cs, L etc. — совершать нападение на (атаковать) кого-л.signa conferre — вступить в бой (cum aliquo C, L) или собраться, присоединиться ( ad aliquem L)signa relinquere Sl или a signis discedere Cs — бежать с поля сражения, дезертироватьsigna (con)vertere Cs, L — сделать поворот, повернуться кругомsub signis C, L, T — в строю5) воен. пароль, лозунг (s. «Felicitatis» bAfr)6) доказательство, довод ( clarissimis signis crimina refellere C)s. rerum Q — вещественное доказательство7) изображение, изваяние, фигура, статуя (s. aēneum C; s. Jovis C; Veneris s. marmoreum Pt)duodecim signa Pt или signorum partes Sen 12 — знаков зодиака -
9 signum
sīgnum, ī, n. (altlat. seignom), das Zeichen, Abzeichen, Kennzeichen, Merkmal u. dgl., I) im allg., verb. signa et notae locorum, Cic.: signum sanguinis, id est signum crucis, quā (Christus) sanguinem fudit, in sua fronte conscribere, Lact.: imponere fronti immortale signum (crucis), Lact.: liminibus suis de sanguine agni candidi signum imponere, Lact.: ponere signa novis praeceptis, die neuen L. sich anmerken, niederschreiben, Hor.: crucis signum impingere in labiis, das Kr. machen, Hieron.: signum imprimere pecori, Verg.: iaculo mihi vulnera fecit; signa vides, Ov.: signa pedum sequi, den Spuren, Ov.: u. so bl. signa sequi, Verg. – oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut.: deos gallis signum dedisse cantandi, Cic – parva dare mutato signa calore, Spuren inneren Grames auf dem Gesichte tragen, Prop. – quae assolent signa esse ad salutem, Ter.: signa doloris ostendere, Cic.: signa timoris mittere (äußern), Caes.
II) insbes.: A) als milit. t. t.: 1) das Abzeichen der Heeresabteilungen, das Feldzeichen, das Banner, die Fahne, a) der größeren Heeresabteilungen, der Legionen usw.: signa militaria, Caes. u. Plin.: signa legionum fulgentia, Liv.: signa amittere, Caes.: signa relinquere, fahnenflüchtig werden, Sall.; und ähnlich ab signis discedere, Caes. u.a.: signa ferre, aufbrechen, Caes.: ebenso signa movere, Liv., signa movere e castris, Liv., u. signa tollere, Auct. b. Alex. u. Vell. (vgl. signis militaribus effossis, quae tolli non poterant, Liv. epit.): signa convelli iubere, Befehl zum Aufbruch erteilen, Liv. – signa inferre, zum Angriff anrücken, angreifen, absol., Caes., portae, Liv., in hostes, Caes., adversus Faliscos, contra Veientem, Liv. – signa convertere, kehrtmachen = eine Schwenkung machen, Caes. u. Liv.: conversa signa inferre, mit einer Frontveränderung angreifen, Caes.: signa conferre, α) im guten Sinne, die F. zusammennehmen, sie (an einem Orte, Punkte) vereinigen, Caes. u. Liv.: ad alqm, zu jmd. stoßen, Liv. – β) im üblen Sinne, handgemein werden, cum Alexandrinis, Cic.: cum hoste Liv.: in laevum cornu, Liv.: u. dah. collatis signis certare od. dimicare, ein förmliches Treffen liefern, Liv.: collatis signis superare hostem, in einem förml. Tr., Cic. – sub signis ducere legionem, in Reih' u. Glied, geordnet, Cic.: ebenso sub signis urbem intrare, Liv.: quingenti Pannonii, nondum sub signis, eine ungeordnete Schar, Tac. – übtr., signa conferre, sich in einen Streit einlassen, Cic. ad Att. 7, 5, 5: infestis signis inferuntur Galli in Fonteium, Cic. Font. 34. – b) der einzelnen Kohorten u. Manipeln (Ggstz. aquila, das Hauptlegionszeichen): s. militaria... aquila, Cic. Cat. 2, 13. – dah. übtr. wie unser Fähnlein = kleine Heeresabteilung, signa et ordines (und Manipeln) od. signa ordinesque, Liv. (s. M. Müller Anh. II zu Liv. 2, 59, 7): octo cohortes... reliqua signa, Sall.: terror primo Latinorum signa turbavit, Liv.: signa ordinesque turbarunt, Liv. – 2) das vom Feldherrn gegebene Zeichen, Signal, der Befehl, a) durch eine auf dem Feldherrnzelte aufgesteckte rote Fahne (vexillum), s. pugnae proponere, Liv.: s. simul itineris pugnaeque proponere, Liv.: signum pugnae dare, Iustin. – b) mit der Tuba usw., s. tubā dare, Caes.: dare s. proelii committendi, recipiendi, Caes.: s. proelii exposcere, Caes.: s. canere, Sall.; vgl. ea signa, quae receptui canunt, Cic. – c) das Losungswort, die Parole (vgl. Nipperd. Tac. ann. 13, 2 u. Heräus Tac. hist. 1, 38, 9 u. 3, 73, 17), consuerat signum petenti ›Priapum‹ aut ›Venerem‹ dare, die Parole Priapus od. Venus, Suet. Cal. 56, 2: cedo signum, Plaut.: it bello tessera s., Verg.: signum militiae petenti tribuno Optimae matris dedit, Tac.: u. so signum excubanti tribuno dedit Optimam matrem, Suet.: signo Felicitatis dato, Auct. b. Afr. – übtr., tu illam (virtutem) iubes signum petere, sich das Losungswort geben lassen (= einem Höheren untergeordnet sein), Sen. de ben. 4, 2. § 2. – B) das vom Prätor od. Konsul beim Wettrennen im Zirkus mit einer Flagge (mappa) gegebene Zeichen zum Auslaufen der Rennwagen, signum mittendis quadrigis dare, Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ann. 84. – C) das Kennzeichen des Zukünftigen, Wahrzeichen, Vorzeichen, s. se obicit, Cic.: medici signa habent ex venis, Cic. – D) das Zeichen = der Beweis, signa rerum, sachliche Beweise (Ggstz. argumenta, Gründe), Quint.: de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut.: haec utrum abundantis an egentis signa sunt? Cic.: hoc signi erit, ubi calx cocta erit, summos lapides coctos esse oportebit, Cato: hoc est signi, ubi primum poterit, se illinc subducet scio, Ter.: u. so hoc signi est u. id signi est (erit) mit folg. Acc. u. Infin., Cornif. rhet. u. Cic. (s. Halm Cic. Rosc. Am. 83): u. signum est m. folg. Acc. u. Infin., magnum hoc quoque signum est dominam esse extra noxiam, Ter.: quod est signum nullam umquam inter eos querimoniam intercessisse, Nep.: quae signa sunt omnia (lauter Beweise, daß) non mediocri quodam consilio naturam mundi administrari, Cic. – E) das durch Kunst gearbeitete Bild, Bildnis, die Figur, die Bildsäule ( das Standbild), bes. einer Gottheit, signa ahena, Lucr.: s. aëneum, marmoreum, eburneum, Cic.: formatum marmore, Ov.: pictum, Plaut.: palla signis auroque rigens, Verg.: pictores et ii qui signa fabricantur (Bildhauer), Cic. – dah.: a) das Bild im Petschaft, das Siegel, s. notum, imago avi, Cic.: s. adulterinum, Liv.: s. lagoenae laesum, Hor.: signa integra, Cic.: sub signo habere, unter Siegel haben, Cic.: sub signo claustrisque, Cic. – b) dasSternbild, Gestirn, signorum ortus et obitus, Cic.: signa omnia stellaeque, Cic.: s. leonis, Cic.: brumale s., Zeichen des Steinbocks, Cic.: s. pluviale capellae, Ov.: astrorum micantium splendentia signa, Lact.: nox caelo diffundere signa parabat, Hor. – F) der Beiname, Spitzname, Capit. Gord. 4, 8. Vopisc. Aurel. 6, 2. Corp. inscr. Lat. 8, 4411. Vgl. Mommsen im Hermes 1, 158. Anm.
-
10 signum
sīgnum, ī, n. (altlat. seignom), das Zeichen, Abzeichen, Kennzeichen, Merkmal u. dgl., I) im allg., verb. signa et notae locorum, Cic.: signum sanguinis, id est signum crucis, quā (Christus) sanguinem fudit, in sua fronte conscribere, Lact.: imponere fronti immortale signum (crucis), Lact.: liminibus suis de sanguine agni candidi signum imponere, Lact.: ponere signa novis praeceptis, die neuen L. sich anmerken, niederschreiben, Hor.: crucis signum impingere in labiis, das Kr. machen, Hieron.: signum imprimere pecori, Verg.: iaculo mihi vulnera fecit; signa vides, Ov.: signa pedum sequi, den Spuren, Ov.: u. so bl. signa sequi, Verg. – oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut.: deos gallis signum dedisse cantandi, Cic – parva dare mutato signa calore, Spuren inneren Grames auf dem Gesichte tragen, Prop. – quae assolent signa esse ad salutem, Ter.: signa doloris ostendere, Cic.: signa timoris mittere (äußern), Caes.II) insbes.: A) als milit. t. t.: 1) das Abzeichen der Heeresabteilungen, das Feldzeichen, das Banner, die Fahne, a) der größeren Heeresabteilungen, der Legionen usw.: signa militaria, Caes. u. Plin.: signa legionum fulgentia, Liv.: signa amittere, Caes.: signa relinquere, fahnenflüchtig werden, Sall.; und ähnlich ab signis discedere, Caes. u.a.: signa ferre, aufbre-————chen, Caes.: ebenso signa movere, Liv., signa movere e castris, Liv., u. signa tollere, Auct. b. Alex. u. Vell. (vgl. signis militaribus effossis, quae tolli non poterant, Liv. epit.): signa convelli iubere, Befehl zum Aufbruch erteilen, Liv. – signa inferre, zum Angriff anrücken, angreifen, absol., Caes., portae, Liv., in hostes, Caes., adversus Faliscos, contra Veientem, Liv. – signa convertere, kehrtmachen = eine Schwenkung machen, Caes. u. Liv.: conversa signa inferre, mit einer Frontveränderung angreifen, Caes.: signa conferre, α) im guten Sinne, die F. zusammennehmen, sie (an einem Orte, Punkte) vereinigen, Caes. u. Liv.: ad alqm, zu jmd. stoßen, Liv. – β) im üblen Sinne, handgemein werden, cum Alexandrinis, Cic.: cum hoste Liv.: in laevum cornu, Liv.: u. dah. collatis signis certare od. dimicare, ein förmliches Treffen liefern, Liv.: collatis signis superare hostem, in einem förml. Tr., Cic. – sub signis ducere legionem, in Reih' u. Glied, geordnet, Cic.: ebenso sub signis urbem intrare, Liv.: quingenti Pannonii, nondum sub signis, eine ungeordnete Schar, Tac. – übtr., signa conferre, sich in einen Streit einlassen, Cic. ad Att. 7, 5, 5: infestis signis inferuntur Galli in Fonteium, Cic. Font. 34. – b) der einzelnen Kohorten u. Manipeln (Ggstz. aquila, das Hauptlegionszeichen): s. militaria... aquila, Cic. Cat. 2, 13. – dah. übtr. wie unser Fähnlein = kleine Heeresabteilung, signa et ordines (und————Manipeln) od. signa ordinesque, Liv. (s. M. Müller Anh. II zu Liv. 2, 59, 7): octo cohortes... reliqua signa, Sall.: terror primo Latinorum signa turbavit, Liv.: signa ordinesque turbarunt, Liv. – 2) das vom Feldherrn gegebene Zeichen, Signal, der Befehl, a) durch eine auf dem Feldherrnzelte aufgesteckte rote Fahne (vexillum), s. pugnae proponere, Liv.: s. simul itineris pugnaeque proponere, Liv.: signum pugnae dare, Iustin. – b) mit der Tuba usw., s. tubā dare, Caes.: dare s. proelii committendi, recipiendi, Caes.: s. proelii exposcere, Caes.: s. canere, Sall.; vgl. ea signa, quae receptui canunt, Cic. – c) das Losungswort, die Parole (vgl. Nipperd. Tac. ann. 13, 2 u. Heräus Tac. hist. 1, 38, 9 u. 3, 73, 17), consuerat signum petenti ›Priapum‹ aut ›Venerem‹ dare, die Parole Priapus od. Venus, Suet. Cal. 56, 2: cedo signum, Plaut.: it bello tessera s., Verg.: signum militiae petenti tribuno Optimae matris dedit, Tac.: u. so signum excubanti tribuno dedit Optimam matrem, Suet.: signo Felicitatis dato, Auct. b. Afr. – übtr., tu illam (virtutem) iubes signum petere, sich das Losungswort geben lassen (= einem Höheren untergeordnet sein), Sen. de ben. 4, 2. § 2. – B) das vom Prätor od. Konsul beim Wettrennen im Zirkus mit einer Flagge (mappa) gegebene Zeichen zum Auslaufen der Rennwagen, signum mittendis quadrigis dare, Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ann. 84. – C)————das Kennzeichen des Zukünftigen, Wahrzeichen, Vorzeichen, s. se obicit, Cic.: medici signa habent ex venis, Cic. – D) das Zeichen = der Beweis, signa rerum, sachliche Beweise (Ggstz. argumenta, Gründe), Quint.: de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut.: haec utrum abundantis an egentis signa sunt? Cic.: hoc signi erit, ubi calx cocta erit, summos lapides coctos esse oportebit, Cato: hoc est signi, ubi primum poterit, se illinc subducet scio, Ter.: u. so hoc signi est u. id signi est (erit) mit folg. Acc. u. Infin., Cornif. rhet. u. Cic. (s. Halm Cic. Rosc. Am. 83): u. signum est m. folg. Acc. u. Infin., magnum hoc quoque signum est dominam esse extra noxiam, Ter.: quod est signum nullam umquam inter eos querimoniam intercessisse, Nep.: quae signa sunt omnia (lauter Beweise, daß) non mediocri quodam consilio naturam mundi administrari, Cic. – E) das durch Kunst gearbeitete Bild, Bildnis, die Figur, die Bildsäule ( das Standbild), bes. einer Gottheit, signa ahena, Lucr.: s. aëneum, marmoreum, eburneum, Cic.: formatum marmore, Ov.: pictum, Plaut.: palla signis auroque rigens, Verg.: pictores et ii qui signa fabricantur (Bildhauer), Cic. – dah.: a) das Bild im Petschaft, das Siegel, s. notum, imago avi, Cic.: s. adulterinum, Liv.: s. lagoenae laesum, Hor.: signa integra, Cic.: sub signo habere, unter Siegel haben, Cic.: sub signo claustrisque, Cic. – b) das————Sternbild, Gestirn, signorum ortus et obitus, Cic.: signa omnia stellaeque, Cic.: s. leonis, Cic.: brumale s., Zeichen des Steinbocks, Cic.: s. pluviale capellae, Ov.: astrorum micantium splendentia signa, Lact.: nox caelo diffundere signa parabat, Hor. – F) der Beiname, Spitzname, Capit. Gord. 4, 8. Vopisc. Aurel. 6, 2. Corp. inscr. Lat. 8, 4411. Vgl. Mommsen im Hermes 1, 158. Anm. -
11 necessitas
nĕcessĭtas, ātis ( gen. plur. -ātium, Caes. B. G. 7, 89, 1), f. [necesse], unavoidableness, inevitableness, necessity, compulsion, force, exigency.I.Lit.: hinc exsistit illa fatalis necessitas, quam heimarmenên dicitis, ut, quidquid accidat, id ex aeternā veritate, causarumque continuatione fluxisse dicatis, Cic. N. D. 1, 20, 55:II.ut, etiam si naturā tales (i. e. feroces) non sint, necessitate esse coguntur,
by the compulsion of circumstances, id. Fam. 4, 9, 3:tempori cedere, id est necessitati parere, semper sapientis est habitum,
id. ib. 4, 9, 2:veniam necessitati dare,
id. Off. 2, 16, 56:necessitatem alicui afferre,
id. Phil. 10, 1, 2. necessitas mihi obvenit alicujus rei, id. Off. 2, 21, 74:ex necessitate aliquid facere,
Tac. H. 3, 62:ac nescio an majores necessitates vobis, quam captivis vestris, fortuna circumdederit,
Liv. 21, 43:extrema necessitas,
i. e. death, Sall. H. 1, 41, 15 Dietsch; Tac. A. 15, 61; id. H. 1, 72:necessitate me, mala ut fiam, facis,
Plaut. Pers. 3, 1, 54.—Prov.:facere de necessitate virtutem,
to make a virtue of necessity, Hier. in Ruf. 3, n. 2; id. Ep. 54, n. 6:quam cum pecuniam profudisset, et sibi nihil non modo ad cupiditates suas, sed ne ad necessitatem quidem reliquisset,
Cic. Clu. 25, 68.—Transf.A.Fate, destiny, a law of nature:B.signorum ortus et obitus... quadam ex necessitate semper eodem modo fiunt,
Cic. Inv. 1, 34, 59:humana consilia divina necessitate esse superata,
id. Lig. 6, 17:ut vita, quae necessitati deberetur,
id. Sest. 21, 47:ut id fatum vim necessitatis adferret,
id. Fat. 17, 39:et vis omnium rerum,
id. ib. 20, 48:fati,
Liv. 1, 42.—In plur. concr., necessaries, necessary things, necessary expenses:C.reliquis autem tribus virtutibus necessitates propositae sunt ad eas res parandas, quibus actio vitae continetur,
Cic. Off. 1, 5, 17:vitae necessitatibus servire,
id. Div. 1, 49, 110:suarum necessitatum causa,
wants, interests, Caes. B. G. 7, 89:publicae necessitates,
Liv. 23, 48, 10:necessitates ac largitiones,
Tac. A. 1, 11.—Necessity, need, want (mostly post-Aug.):D.famem et ceteras necessitates tantopere tolerabant, ut, etc.,
Suet. Caes. 68; id. Tib. 47:quod pro honore acceptum etiam necessitatibus subvenit,
Tac. G. 15:neque enim necessitatibus tantummodo nostris provisum est, usque in delicias amamur,
Sen. Ben. 4, 5, 1; cf.:sustinere necessitates aliorum,
Liv. 6, 15, 9.—For necessitudo, connection, relationship, friendship:E.si nostram necessitatem familiaritatemque violāsset,
Cic. Sull. 1, 2:magnam necessitatem possidet paternus maternusque sanguis,
bond of affection, intimacy, id. Rosc. Am. 24, 66: equidem mihi videor pro nostrā necessitate non labore defuisse, Caes. ap. Gell. 13, 3, 5 (cited ap. Non. 354, 11).—Personified: Necessitas, the goddess of necessity, the Gr. Anankê:te semper anteit saeva Necessitas,
Hor. C. 1, 35, 17; cf. Macr. S. 1, 19; and v. clavus. -
12 speculor
ātus sum, ārī depon. [ specio ]1) оглядываться, осматриваться ( in omnes partes O)2) подсматривать ( per rimam foris Pt); подстерегать (aliquem, omnia C); разведывать, разузнавать, высматривать (locum V; consilia alicujus Sl)3) наблюдать, созерцать, смотреть (obĭtūs et ortūs signorum V; incendia de muris Just) -
13 speculor
speculor, ātus sum, ārī (specio), I) intr. spähen, umherspähen, sich umsehen, auslugen, unde sedens partes speculatur in omnes, Ov. met. 1, 667. – II) tr. nach etwas umherspähen, sich umsehen, etwas auskundschaften, belauern, beobachten, ins Auge fassen, in Augenschein nehmen, loca, eine Erkundigung vornehmen, Liv.: omnia, Cic.: rostra, Cic.: alcis consilia, Sall. u. Vell.: fortunam, auf eine Wendung des Glückes lauern, Vell.: u. so fortunam seditionis alienae, Tac.: alqm, Cic.: columbam, Verg.: obitus et ortus signorum, Verg.: incendia villarum de muris, Iustin. – m. folg. ne u. Konj., speculabor, ne quis nostro consilio venator adsit, Plaut. mil. 607: m. folg. Acc. u. Infin., haud imprudenter speculatus (berechnend) neminem celerius opprimi, quam qui nihil timeret, Vell. 2, 188, 2: m. folg. indir. Fragesatz, nunc speculabor, quid ibi agatur, Plaut.: specularetur, quae fortuna esset, Liv. – absol., speculandi causā, Caes. u. Cic., speculandi gratiā, Hirt. b.G.: quod neque precibus umquam nec insidiando nec speculando assequi potui, Cic. – / speculor passiv, wov. speculabitur, Boëth. inst. arithm. 2, 38. p. 134, 8 Fr.: speculatus, Boëth. inst. mus. 2, 2: speculandus, Boëth. inst. arithm. 2, 42. p. 139, 29 Fr.
-
14 speculor
speculor, ātus sum, ārī (specio), I) intr. spähen, umherspähen, sich umsehen, auslugen, unde sedens partes speculatur in omnes, Ov. met. 1, 667. – II) tr. nach etwas umherspähen, sich umsehen, etwas auskundschaften, belauern, beobachten, ins Auge fassen, in Augenschein nehmen, loca, eine Erkundigung vornehmen, Liv.: omnia, Cic.: rostra, Cic.: alcis consilia, Sall. u. Vell.: fortunam, auf eine Wendung des Glückes lauern, Vell.: u. so fortunam seditionis alienae, Tac.: alqm, Cic.: columbam, Verg.: obitus et ortus signorum, Verg.: incendia villarum de muris, Iustin. – m. folg. ne u. Konj., speculabor, ne quis nostro consilio venator adsit, Plaut. mil. 607: m. folg. Acc. u. Infin., haud imprudenter speculatus (berechnend) neminem celerius opprimi, quam qui nihil timeret, Vell. 2, 188, 2: m. folg. indir. Fragesatz, nunc speculabor, quid ibi agatur, Plaut.: specularetur, quae fortuna esset, Liv. – absol., speculandi causā, Caes. u. Cic., speculandi gratiā, Hirt. b.G.: quod neque precibus umquam nec insidiando nec speculando assequi potui, Cic. – ⇒ speculor passiv, wov. speculabitur, Boëth. inst. arithm. 2, 38. p. 134, 8 Fr.: speculatus, Boëth. inst. mus. 2, 2: speculandus, Boëth. inst. arithm. 2, 42. p. 139, 29 Fr.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > speculor
-
15 sīgnum
sīgnum ī, n a mark, token, sign, indication, proof: ostendisti signa nutrici? (i. e. crepundia), T.: fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant: in amicis deligendis habere quasi signa et notas, quibus eos iudicarent, etc.: pecori signum inpressit, V.: nulla ad speluncum signa ferebant, footprints, V.: dicere deos gallis signum dedisse cantandi: color pudoris signum, T.: timoris signa mittere, display, Cs.: Magnum hoc quoque signum est, dominam esse extra noxiam, T.: id erit signi me invitum facere, quod, etc.: quid signi?—A military standard, ensign, banner: signo amisso, Cs.: ut neque signiferi viam, nec signa milites cernerent, L.: Inter signa militaria, H.: signa sequi, to march in rank, S.: signa subsequi, to keep the order of battle, Cs.: signa servare, L.: ab signis discedere, to leave the ranks, Cs.: volonum exercitus ab signis discessit, disbanded, L.: signa relinquere, to run away, S.: signa ferre, i. e. to decamp, Cs.: mota e castris signa eorum, qui, etc., i. e. an advance of the troops, etc., L.: Signa movet, advances, V.: ferte signa in hostem, attack, L.: signa constituere, halt, Cs.: signa proferre, advance, L.: Romani conversa signa bipertito intulerunt, i. e. wheeled and attacked in two columns, Cs.: signa patriae inferens: qui signa contulit, engaged in close fight: conlatis signis, in regular battle: conlatis militaribus signis, having brought together, etc., Cs.: signa in laevum cornu confert, concentrates his troops, L.: signa transferre, to desert, Cs.: signa convellere, to take up the standards (from the ground), L.: legionem sub signis ducere, in rank and file: ante signa inter primores, in front of the army, L.—Esp., the standard of a cohort, ensign of a maniple (cf. aquila, the standard of the legion): cum fascīs, cum signa militaria (praemissa).—A cohort, maniple: unius signi milites, L.—A sign, signal, call, watchword, password: signum tubā dare, Cs.: receptui dare, L.: proeli exposcere, Cs.: concinere, Cs.: canere, S.: signum mittendis quadrigis dare (for the start in a race), L.: it bello tessera signum, V.—A sign, token, omen, prognostic, symptom: medici signa quaedam habent ex venis aegroti: Morborum signa docebo, V.: prospera signa dare, O.—An image, figure, statue, picture: Iovis Statoris: expressi voltūs per aënea signa, H.: palla signis auroque rigens, V. —A device on a seal, seal, signet: notum signum, imago avi tui, etc.: Imprimat his signa tabellis, H.: litterae integris signis praetoribus traduntur: volumen sub signo habere, under seal.—A sign in the heavens, constellation: signis omnibus ad principium steliisque revocatis: in signo Leonis: signorum obitūs ortūs, V.: pluviale Capellae, O.* * *battle standard; indication; seal; sign, proof; signal; image, statue -
16 Наблюдать
- servare(sidera; ortum caniculae); observare; speculari (locum; obitus et ortus signorum; incendia de muris); inspicere; signare; notare; spectare;• наблюдать небесные явления - servare de caelo;
• наблюдаться кем-л. - alicujus visioni occurrere;
-
17 Созерцать
- contemplare; considerare; suspicere (caelum); conspicere; spectare; suspectare (tabulam pictam); speculari (locum; obitus et ortus signorum); intueri; contueri;• пристально созерцать картину - vultum mentemque tabella picta suspendere;
-
18 occasus
1.occāsus, a, um, Part., from occĭdo.2.occāsus, ūs, m. [occĭdo].I.A falling, going down (class.; cf. obitus).A.Lit., a going down, setting, of the heavenly bodies;B.esp. of the sun: ante occasum Maiae,
Verg. G. 1, 225:ortus occasusque signorum,
the rising and setting of the constellations, Quint. 1, 4, 4:solis,
Caes. B. G. 1, 50; 2, 11; 3, 15; Liv. 9, 32.— Absol.:praecipiti in occasum die,
Tac. H. 3, 86.—Transf., the quarter of the heavens in which the sun sets, sunset, the west:C.inter occasum solis et septentriones,
Caes. B. G. 1, 1:ab ortu ad occasum,
Cic. N. D. 2, 19, 49. — Plur., Ov. M. 2, 190:ager Longus in occasum,
Verg. A. 11, 317:de terrā occasus solis,
Vulg. Zach. 8, 7.—Trop., downfall, ruin, destruction, end, death:* II.post obitum occasumque vestrum,
Cic. Pis. 15, 34:occasus interitusque rei publicae,
id. ib. 8, 18: id. Sull. 11, 33:Iliaci cineres et flamma extrema meorum, Testor, in occasu vestro, etc.,
Verg. A. 2, 432; cf.Trojae,
id. ib. 1, 238:post L. Aelii nostri occasum,
death, Cic. Ac. 1, 2, 8:odii,
Quint. Decl. 9, 18.—For occasio, an occasion, opportunity, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 178 Müll. (Ann. v. 164; 171; 292 Vahl.). -
19 speculor
spĕcŭlor, ātus, 1, v. dep. a. [1. specula], to spy out, watch, observe, examine, explore (class.; cf.:specto, conspicio): quo mox furatum veniat, speculatur loca,
Plaut. Trin. 4, 2, 22: St. Quid hic speculare? Pa. Nihil equidem speculor, id. Cas. 4, 2, 12:omnia speculari et perscrutari ante,
Cic. Tusc. 5, 20, 59:multorum te oculi et aures speculabuntur atque custodient,
id. Cat. 1, 2, 6:Rostra, id. fl. 24, 57: jam vacuo laetam (avem) caelo speculatus,
having caught sight of, descried, Verg. A. 5, 515:praemissus speculatum Bocchi consilia,
Sall. J. 108, 1; so,consilia,
Liv. 42, 17:dicta factaque alicujus,
id. 42, 25, 8:abditos ejus sensus,
id. 40, 21, 11: eventum Bellovacorum, to look for, i. e. await, Hirt. B. G. 8, 23:regni eventus,
Just. 25, 3, 7:opportunitatem,
to watch for, Tac. H. 3, 38; Vell. 2, 120, 4; cf.:noctem incustoditam,
Tac. A. 2, 40:obitus et ortus signorum,
Verg. G. 1, 257:aquas et nubila caeli (apes),
id. ib. 4, 166:locum,
id. A. 7, 477.—With interrog.-clause:nunc speculabor, quid ibi agatur,
Plaut. Truc. 4, 1, 10:ut specularetur, quae in laevā parte suorum fortuna esset,
Liv. 33, 10:huc hinc speculabor procul, Unde advenienti sarcinam imponam seni,
Plaut. Most. 2, 1, 82.— Absol.:speculabor, ne quis hinc venator assit,
Plaut. Mil. 3, 1, 13:quid ad se venirent? an speculandi causā?
Caes. B. G. 1, 47 fin.:speculandi gratiā remissi,
Hirt. B. G. 8, 7:imprudenter speculatus,
Vell. 2, 118, 2:montis sublime cacumen Occupat, unde sedens partes speculetur in omnes,
he can look around, Ov. M. 1, 667.